Chào bạn, bạn có bao giờ cảm thấy đau nhức ở các khớp, đặc biệt là sau khi vận động nhiều hoặc tì đè lâu? Rất có thể bạn đang gặp phải tình trạng viêm bao hoạt dịch. Đây là một vấn đề khá phổ biến và có thể gây ra nhiều khó chịu trong cuộc sống hàng ngày. Vậy, viêm bao hoạt dịch là gì? Nguyên nhân do đâu và có cách nào điều trị hiệu quả không? Hãy cùng mình tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!
Bao hoạt dịch là gì và vai trò của nó trong cơ thể?
Để hiểu rõ về viêm bao hoạt dịch, trước tiên chúng ta cần biết bao hoạt dịch là gì. Bao hoạt dịch (bursa) là những túi nhỏ chứa đầy chất dịch lỏng, có cấu trúc như một lớp đệm nằm giữa xương và các mô mềm khác trong cơ thể, chẳng hạn như gân, cơ và da. Vai trò chính của bao hoạt dịch là giảm ma sát giữa các cấu trúc này khi chúng di chuyển trượt lên nhau, giúp các khớp vận động trơn tru và không bị đau. Cơ thể chúng ta có hơn 150 bao hoạt dịch, tập trung nhiều ở các khớp lớn như vai, khuỷu tay, hông, đầu gối và gót chân.
Viêm bao hoạt dịch là gì?
Viêm bao hoạt dịch (bursitis) là tình trạng viêm xảy ra ở một hoặc nhiều bao hoạt dịch trong cơ thể. Khi bao hoạt dịch bị viêm, nó sẽ sưng lên và chứa nhiều dịch hơn bình thường, gây ra đau nhức, khó chịu và hạn chế vận động ở vùng khớp bị ảnh hưởng.
Nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch
Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến viêm bao hoạt dịch, bao gồm:
1. Chấn thương:
Các tác động trực tiếp vào khớp do ngã, va đập hoặc chấn thương trong thể thao có thể gây tổn thương và viêm bao hoạt dịch.
2. Hoạt động quá mức hoặc lặp đi lặp lại:
Các động tác lặp đi lặp lại hoặc vận động quá sức ở một khớp cụ thể có thể gây kích ứng và viêm bao hoạt dịch. Ví dụ, khuỷu tay của những người thường xuyên chống khuỷu tay lên bàn hoặc đầu gối của những người hay quỳ gối có nguy cơ cao bị viêm bao hoạt dịch ở những vị trí này.
3. Tì đè kéo dài:
Tì đè lên một khớp trong thời gian dài, chẳng hạn như quỳ gối lâu trên sàn cứng, cũng có thể gây viêm bao hoạt dịch.
4. Các bệnh lý khác:
Viêm bao hoạt dịch có thể liên quan đến các bệnh lý khác như viêm khớp (ví dụ: viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp, viêm khớp vảy nến, gout), nhiễm trùng (do vi khuẩn, virus hoặc nấm), hoặc sự lắng đọng tinh thể (ví dụ: trong bệnh gout).
5. Tư thế xấu:
Duy trì tư thế không đúng trong thời gian dài có thể gây căng thẳng lên một số khớp và dẫn đến viêm bao hoạt dịch.
6. Không rõ nguyên nhân:
Trong một số trường hợp, nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch có thể không được xác định rõ.
Một ví dụ thực tế: Bác Ba, 60 tuổi, rất thích làm vườn. Tuy nhiên, công việc này đòi hỏi bác phải quỳ gối rất nhiều. Gần đây, bác bắt đầu cảm thấy đau và sưng ở đầu gối, khiến bác rất khó khăn khi di chuyển. Bác đi khám và được chẩn đoán là viêm bao hoạt dịch khớp gối do tì đè quá nhiều.
Triệu chứng của viêm bao hoạt dịch
Các triệu chứng của viêm bao hoạt dịch có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí khớp bị ảnh hưởng, nhưng các triệu chứng thường gặp bao gồm:
1. Đau:
Đau là triệu chứng chính. Cơn đau thường âm ỉ, nhức nhối và có thể trở nên dữ dội hơn khi bạn cử động hoặc ấn vào vùng khớp bị viêm.
2. Sưng:
Vùng khớp bị ảnh hưởng có thể sưng lên, đôi khi bạn có thể cảm nhận được một khối mềm dưới da.
3. Cứng khớp:
Khớp có thể cảm thấy cứng, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi không vận động trong một thời gian.
4. Hạn chế vận động:
Do đau và sưng, bạn có thể gặp khó khăn khi cử động khớp bị ảnh hưởng.
5. Nóng và đỏ:
Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi viêm do nhiễm trùng, vùng da quanh khớp có thể trở nên nóng và đỏ.
Các vị trí viêm bao hoạt dịch thường gặp và triệu chứng đặc trưng:
- Viêm bao hoạt dịch vai (Subacromial Bursitis): Đau ở vai, đặc biệt khi nâng tay lên cao hoặc xoay vai.
- Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay (Olecranon Bursitis): Sưng rõ rệt ở phía sau khuỷu tay, có thể đau khi tì đè.
- Viêm bao hoạt dịch hông (Trochanteric Bursitis): Đau ở mặt ngoài hông, có thể lan xuống đùi, thường đau hơn khi nằm nghiêng về bên hông bị đau hoặc khi đi bộ nhiều.
- Viêm bao hoạt dịch đầu gối (Prepatellar Bursitis): Sưng ở phía trước đầu gối, thường do quỳ gối nhiều.
- Viêm bao hoạt dịch gót chân (Retrocalcaneal Bursitis): Đau ở phía sau gót chân, gần nơi gân Achilles bám vào xương gót.
Chẩn đoán viêm bao hoạt dịch
Bác sĩ thường có thể chẩn đoán viêm bao hoạt dịch dựa trên các triệu chứng lâm sàng và thăm khám thực thể. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm sau:
- Chụp X-quang: Để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp như gãy xương hoặc viêm khớp.
- Siêu âm: Có thể giúp thấy hình ảnh bao hoạt dịch bị sưng và chứa dịch.
- Chọc hút dịch bao hoạt dịch: Bác sĩ có thể dùng kim tiêm để hút một ít dịch từ bao hoạt dịch bị viêm để xét nghiệm, đặc biệt khi nghi ngờ viêm do nhiễm trùng hoặc do tinh thể (như trong bệnh gout).
- MRI (chụp cộng hưởng từ): Trong một số trường hợp phức tạp hoặc khi cần đánh giá các mô mềm xung quanh khớp, bác sĩ có thể chỉ định chụp MRI.
Điều trị viêm bao hoạt dịch
Mục tiêu điều trị viêm bao hoạt dịch là giảm đau, giảm viêm và phục hồi chức năng vận động của khớp. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:
1. Các biện pháp tại nhà:
- Nghỉ ngơi: Tránh các hoạt động gây căng thẳng hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm ở khớp bị ảnh hưởng.
- Chườm lạnh: Chườm đá lên vùng bị viêm khoảng 15-20 phút mỗi lần, vài lần trong ngày để giúp giảm đau và sưng.
- Băng ép: Sử dụng băng thun để băng nhẹ nhàng quanh khớp bị viêm có thể giúp giảm sưng.
- Kê cao: Kê cao khớp bị ảnh hưởng lên gối hoặc vật kê khi nghỉ ngơi.
2. Thuốc:
- Thuốc giảm đau không kê đơn: Các loại thuốc như ibuprofen hoặc naproxen có thể giúp giảm đau và viêm.
- Thuốc kê đơn: Trong trường hợp đau nhiều, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn hoặc thuốc chống viêm steroid đường uống.
- Tiêm corticosteroid: Bác sĩ có thể tiêm thuốc corticosteroid trực tiếp vào bao hoạt dịch bị viêm để giảm đau và viêm nhanh chóng. Tuy nhiên, việc tiêm corticosteroid thường không được thực hiện quá thường xuyên do có thể gây ra tác dụng phụ.
3. Vật lý trị liệu:
Chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn bạn các bài tập nhẹ nhàng để giúp cải thiện tầm vận động, tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp và giảm cứng khớp.
4. Dẫn lưu dịch:
Nếu có quá nhiều dịch tích tụ trong bao hoạt dịch, bác sĩ có thể chọc hút dịch ra để giảm áp lực và đau.
5. Điều trị nhiễm trùng:
Nếu viêm bao hoạt dịch do nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm phù hợp. Trong một số trường hợp nặng, có thể cần phải phẫu thuật để dẫn lưu mủ.
6. Phẫu thuật:
Phẫu thuật cắt bỏ bao hoạt dịch bị viêm hiếm khi cần thiết và thường chỉ được thực hiện khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả và tình trạng viêm tái phát nhiều lần.
Lời kết
Viêm bao hoạt dịch là một tình trạng có thể gây đau và hạn chế vận động, nhưng thường có thể được điều trị hiệu quả bằng các biện pháp tại nhà và các phương pháp điều trị y tế. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn nhanh chóng giảm đau và phục hồi chức năng của khớp. Nếu bạn nghi ngờ mình bị viêm bao hoạt dịch, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp bạn nhé!
